Novi Kneževac – Prezentacija Manastirišta u Majdanu
Arheološko leto u Novom Kneževcu koje su organizovali Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture Subotica i Narodna biblioteka “Branislav Nušić” iz Novog Kneževca završilo se 16. avgusta sali Biblioteke “Branislav Nušić” Prezentacijom sistematskih arheoloških istraživanja lokliteta Manastirište u Majdanu 1996-2015. Pored dr Nede Mirković Marić koja je arheolog konzervator i savetnik Međuopštinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture Subotica o Manastirišti je govorio i Zvonimir Nedeljković, koji je radio sve kampanje na Manasirištu i bio član Međuopštinkog zavoda za zaštitu spomenika kulture Subotica.
Zvonimor Nedeljković I dr Neda Mirković Marić na prezentaciji iskopavanja
Opština Novi Kneževac je prava kulturna riznica arheoloških lokaliteta te se ovog leta uživalo u prezentacjama sa tri lokaliteta: na koti 79 arheološkog nalazišta Banata, na Velikom Salašu, na Anki Siget u Rabeu i na Manastirištu u Majdanu.
Arheološko nalazište u Majdanu je srednjevekovni lokalitet na kome su otkrivena nalazišta tri crkve, jedna je iz XI i XII veka, druga iz XII – XIII i treća je gotička crkva. Iskopavanja su trajala od 1996. do 2015. godine, ukupno je bilo 15 kampanja. Oko samih crkvi su nađeni delovi nekropole sa 660 grobova i ekonomski deo samog manastirkog kompleksa. Trenutno su iskopavanja završena i radi se na postprodukciji , odnosno na prezentaciji samog nalazišta. Napravljen je u okviru projekta Vizitorski centar sa malom izložbom i trenuto se radi projekat konzervacije same postavke nađenog materijala na lokalitetu, crkvi i arhiketkure, a u izradi je menadžmet plan nalazišta, a urađena je i popularna publikacija koja se bavi lokalitetom.
Po rečima dr Neda Mirković Marić u Majdanu je urađena restauracija arheološkog lokaliteta koji datira iz XI veka. Napravljen je Vizitorski centar u kojem su izložđene replike pronađenih eksponata , nalaza, starih novičića, posuda, oružja, nakita i drugog. Osposobljen je prostor u kojem se namerava da se rade radionice tokom sledećeg leta za decu i odrasle. Oko manastirišta je podignuta ograda, uređen je prostor oko nalazišta stazama , kao i osvetljenjem i video nadzorom.
Zvonko Nedelković je učestvovao od 1996. na radovima na nalazištu, a dr Neda Mirković Marić se priključila arheološkim radovima Manastirišta Majdan od 2002. godine pa sve do 2015. kada je završeno poslednje iskopavanje. Sada su obrađena pronađene artefakta i pripremljeno je sa kolegama odgovarajuće specijalno izdanja o ovom lokalitetu. Zvonko , koji je sada u penziji seća se da su na lokalitetu otkrivene dve crkve, jedna iz XI i druga XII-XIII veka. Manastir je posvećen Svetom Đorđu koji je po Gelertovoj legendi osnovao poglavica Čanad , verovatno u vreme osnivanja Čanadske biskupije. U manastir su preseljeni grčki kaluđeri iz obližnjeg Marošvara.
Dr Marković Marić je prijatno iznenadila prisutne izjavom – Na teritoriji našeg zavoda koji pokriva devet opština severne Bačke i Banata iako ima mnoštvo arheoloških nalazišta , samo na jednom su ostaci konzervirani i mogu da se vide . Ovaj arheološki park u Majdanu je jedini te vrste na našoj teritoriji i bilo bi lepo da bude primer dobre prakse za sve ostale ovakve poduhvate. I nadamo se da će ovaj park oživeti i da će imati žive programe za decu i omladinu.
Ovaj projekat je veoma značajan za opštinu Novi Kneževac sa aspekta očuvanja matrijalne kulturne baštine , kao i sa aspekta razvoja turizma u njoj.
Prezentacijom Manastirišta u Majdanu za ovu godinu je završeno Arheološko leto u Novom Kneževcu uz najavu da će se nastaviti narede godine još bogatijim sadržajem.
DKP